Χωριά
Μέσα στα χωριά της Αρκαδίας, η Γορτυνία έχει μια ξεχωριστή θέση.
Η Βυτίνα, η Δημητσάνα και τα Λαγκάδια είναι τα πρώτα ονόματα που έρχονται στη μνήμη μας μετά την Τρίπολη, όταν ανασκαλίζουμε τη γεωγραφία ή την ιστορία της Πελοποννήσου.
Σχεδιασμένο επίπονα να περνάει από όσο το δυνατόν περισσότερα χωριά, το Menalon Trail δεν είναι μόνο μια διαδρομή στη φύση, αλλά και στην αρκαδική ανθρωπογεωγραφία. Κάθε ένας από τους εννέα κόμβους του Menalon Trail προσφέρει στον περιηγητή την ευκαιρία να συμπληρώσει ή να φρεσκάρει τις γνώσεις του για όλα τα γεγονότα και ερωτήματα που γεννάει η συνάντηση του χρόνου με το χώρο. Εννέα κόμβοι, εννέα χωριά, εννέα προτάσεις μιας άλλης πορείας στο απέραντο μικρο τοπίο της ανθρώπινης κλίμακας.
Στεμνίτσα
Η Στεμνίτσα, αφετηρία της διαδρομής του Menalon Trail, είναι ο κύριος κόμβος της γορτυνιακής ενότητας με την περιοχή της Μεγαλοπολίτιδας.
Χτισμένη αμφιθεατρικά σε υψόμετρο 1.080 μ. μέσα σε μια κλειστή πτύχωση της Κλινίτσας, παρακλαδιού του Μαινάλου, το χωριό αναπτύχθηκε σε μια θέση κρυπτική και ταυτόχρονα περιοριστική. Ο πυρήνας του οικισμού αρθρώνεται γύρω από τον κεντρικό δρόμο, που διατρέχει μια κάπως πιο ομαλή ζώνη, ενώ οι περιμετρικές συνοικίες απλώνονται στις βραχώδεις εξάρσεις, στις σκιερές πτυχές γύρω από το ρέμα ή στις προσήλιες πλαγιές πάνω από την πλατεία.
Δημητσάνα
Η Δημητσάνα, είναι χτισμένη πάνω σε ευρύχωρο ώμο, στο μοναδικό ομαλό πέρασμα της άνω κοιλάδας του Λούσιου, σε υψόμετρο περίπου 1000μ. Η θέση είναι ιδεώδης και εύλογα κατοικείτο από την αρχαιότητα: στην «Πλάτσα», το εξωτερικό σκέλος του φυσικού ώμου, διατηρούνται ανάμεσα στους τοίχους των νεώτερων κατοικιών τμήματα αρχαίου ισοδομικού τείχους, που ανήκαν στην ακρόπολη της αρχαίας Τεύθιδος, η οποία πιθανόν έδρευε στις ομαλές πλαγιές κάτω απο τη σημερινή κώμη και μέχρι το Παλιοχώρι.
Ζυγοβίστι
Μικρό χωριό στα βόρεια της Κλινίτσας, ανάμεσα στο μεγάλο οροπέδιο Κάμπος, που αποτελούσε και τον κύριο γεωργικό πόρο του χωριού, και το ελατόδασος του Μαινάλου. Το όνομα του ίσως να προέρχεται από το τοπωνύμιο Ζυγός, που πιθανώς είχε αποδοθεί στην περιοχή επειδή γειτνιάζει με το μείζον πέρασμα του Δ. Μαινάλου (σήμερα θέση Μπιλάλη). Η λεκάνη του χωριού αποικίστηκε τον 16ο αι. από την οικογένεια των Κοντογιανναίων, που μετακινήθηκαν από το χωριό Αιμυαλοί Μεσσηνίας. Η ίδια οικογένεια ίδρυσε το 1608 και τη μονή Αιμυαλών, στο χείλος της χαράδρας του Λούσιου, ακριβώς κάτω από το Ζυγοβίστι.
Ελάτη
Ένα μικρό χωριό κρυμμένο σε μια πτυχή του Δυτικού Μαινάλου, ανάμεσα στο δάσος και τις κοίτες των ποταμών του Μυλάοντα. Η Ελάτη έχει πολλά κοινά με τους γειτονικούς οικισμούς Πυργάκι και το μικρό χωριό Μεθύδριο, με τους οποίους μοιράζεται ένα κοινό πεπρωμένο. Και οι τρεις ιδρύθηκαν κατά την περίοδο της οικονομίας της επιβίωσης, όταν τα χωριά περιήλθαν κατάσταση περιορισμένων πόρων του δάσους και των λιβαδιών του βουνού.
Βυτίνα
Η σημερινή Βυτίνα απλώνεται σε επίπεδο οροπέδιο στους πρόποδες του Μαινάλου, σε μια έκταση που άλλοτε αποτελούσε ένα σημαντικό γεωργικό πόρο. Ο οικισμός προήλθε από τη μετακίνηση ή συνένωση προγενέστερων εγκαταστάσεων, όπως της Παλιάς Βυτίνας και άλλων αγροτικών συνοικήσεων, που είχαν αρκετή δυναμική και είχαν δώσει και πεδινά παρακλάδια στην Αργολίδα, την Αχαΐα και την Ηλεία. Λόγω ακριβώς αυτής της δυναμικής, αλλά και της θέσης της πάνω στους οδικούς άξονες που αναπτύχθηκαν το πρώτο μισό του 20ου αι., η Βυτίνα ενισχύθηκε με λειτουργίες υπερτοπικού κέντρου, όπως το παλιό Σανατόριο «Ιθώμη» και η Δασοκομική Σχολή, που έθεσαν τα θεμέλια της μελλοντικής της πορείας ως ορεινό θέρετρο.
Νυμφασία
Μικρός οικισμός, χτισμένος σε ομαλή έκταση στο μυχό ενός παρακλαδιού του Μυλάοντα. Στενά συνδεδεμένη με τη Βυτίνα, η Νυμφασία τροφοδοτεί και τροφοδοτείται από το τοπικό κέντρο και έτσι διατηρεί συμπληρωματικά αρκετές δραστηριότητες και κάποια υποδομή εστίασης. Στο κέντρο του χωριού βρίσκεται η ενοριακή εκκλησία της Αγίας Τριάδας, πετρόκτιστη βασιλική του τέλους του 19ου αι. με επιβλητικό καμπαναριό. Στην περίμετρο χωριού, προς τη μονή Κερνίτσας, συναντάμε τις λιθόκτιστες ανακατασκευασμένες κρήνες Καρυδιά (αρχική κατασκευή του 1824) και Μούσγα (1876).
Μαγούλιανα
Χάριν της ωραίας αμφιθεατρικής θέσης στην στέψη της κοιλάδας Καμάρι και της ασφάλειας που παρείχε το μεσαιωνικού οχυρό Αργυρόκαστρο, τα Μαγούλιανα σκαρφάλωσαν πιό ψηλά από κάθε άλλο οικισμό στην Πελοπόννησο και ρίζωσαν στα 1240 μ. Ο οικισμός καταλαμβάνει ολόκληρο το πλάτος της λεκάνης, που έχει νότιο προσανατολισμό και συνεχή ηλιασμό, απαλύνοντας την επίδραση του υψομέτρου.
Βαλτεσίνικο
Το Βαλτεσινίκο είναι χτισμένο στην σφικτή αγκαλιά μιας προσήλιας λεκάνης, ανάμεσα σε σημαντικούς και εκτεταμένους γεωργικούς, δασικούς και κτηνοτροφικούς πόρους. Η γεωργική ζώνη του χωριού καταλαμβάνει δύο μεγάλες λεκάνες, την κοιλάδα του Ελά και το Βαλτεσινιώτικο Κάμπο, στις ανάντι και κατάντι χαράδρες κρύβονται αξιόλογοι βοσκότοποι, ενώ ένα απέραντο δάσος απλώνεται μέχρι τα Μαγούλιανα, το Καλονέρι και τη Κρυόβρυση.
Λαγκάδια
Τα Λαγκάδια είναι χτισμένα σε πολύ απότομη πλαγιά των Γορτυνιακών Βουνών, σε μια ζώνη που παρόλο που κάνει την κατασκευή κτισμάτων ιδιαίτερα σύνθετη, συγκεντρώνει ταυτόχρονα πολλά χαρίσματα: είναι πάνω σε μια προφανή γεωγραφική διέξοδο της Γορτυνίας προς τα δυτικά (από εδώ περνούσε ο αρχαίος δρόμος Σπάρτης-Μεγαλόπολης-Μεθυδρίου-Τεύθιδος-Ηραίας-Ολυμπίας, από την οποία κατέβαινε ολόκληρη η ανατολική Πελοπόννησος για παρακολουθήσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες στην Ολυμπία), έχει πολλά πηγαία νερά και παρέχει ισχυρή άμυνα και ασφαλή καταφύγια.